Ano ang mga iba’t-ibang karne at manok (meats and poultry) ng mga Pilipino?

1.LONGGANISA
   Ang Longganisa ay isang Filipino sausage na hango sa salitang Espanyol na longaniza. Isa ito sa mga pinakasikat na pagkain sa lutuing Filipino. Mayroon itong daan-daang variation na makikita sa buong bansa.

   Ang Longganisa ay kadalasang inihahanda kasama ng baboy at nagsisilbing longsilog para sa almusal. Inihahain ito kasama ng sinangag, piniritong itlog, atchara, at suka bilang pang-agahan. Maraming mga variant, ngunit lahat sila ay may dalawang kategorya: de recado o hamonado. Ang de recado longganisas ay malasang sausage, samantalang ang hamonado longganisas ay malasang-matamis na sausage. Ito ang ilan sa mga halimbawa:

2.PORK BARBEQUE
   Adobong baboy na ibinaon sa bamboo sticks at niluto sa uling ang tawag dito. Ito ay tulad ng localized na katulad ng Indonesian o Malaysian sate.

  Ang pork barbecue ay isang sikat na pagkain sa kalye sa Pilipinas, pero inihahain din ito sa maraming mga party at kasiyahan. Ito ay isang sikat na pagkain sa mga pagdiriwang ng kaarawan ng mga bata, kapag ito ay inihahain kasama ng Filipino-style na matamis na spaghetti, bukod sa iba pang paborito ng party. Ang chafing dish na puno ng mga stick ng baboy barbecue ay karaniwang makikita sa mga Filipino buffet o catered event.

3.CHICKEN INASAL
   Ito ay calamansi, suka, paminta, at achuete na adobong manok na inihaw sa uling habang binabasted sa marinade. Ang inasal ng manok ay isang ulam na nagmula sa Lungsod ng Bacolod at sa kanlurang rehiyon ng Visayas ng Pilipinas, pero mula noon ay kumalat na ito sa buong bansa.

   Ang inasal ng manok ay maaaring isipin bilang isang pagkakaiba-iba ng lechon manok. Ang Inasal naman ay hinihiwa-hiwain at itinutusok sa kawayan bago iihaw, hindi tulad ng lechon manok na inihaw na buo. Pwede mo itong i-order ayon sa bahagi sa isang restaurant, tulad ng paa (thigh), pecho (dibdib), pak-pak (wings), o isol (butts).

   Inihahain ang inasal na may kasamang kanin at sawsawan na binubuo ng suka, toyo, sili, at calamansi. Ang bawat mesa sa isang magandang inasal restaurant ay may isang bote ng mantika ng manok na ibubuhos sa iyong kanin o haluin kasama ng iyong pansawsaw na sarsa.

4.CRISPY PATA
   Ang malutong na pata ay isang sikat na pagkaing Pilipino na binubuo ng mga piniritong baboy trotters o buko na inihahain kasama ng dipping sauce na gawa sa suka, toyo, bawang, sibuyas, asukal, at dinurog na itim na paminta. Para gawin ang paa ng baboy, pakuluan muna ito para lumambot bago i-prito hanggang maging brown at malutong.

Ang malutong na pata ay malutong sa labas na may moist at malambot na karne kapag naluto ng maayos. Madalas itong ihain kasama ng kanin bilang pangunahing pagkain.

5.SINIGANG
   Ito ay isang uri ng sinabawan o nilagang may maasim at malasang sangkap. Karaniwan itong ginagawa gamit ang sampalok, pero ang iba pang acidic na prutas na Pilipino kabilang ang batuan, bayabas, kamias, at santol ay pwede ring gamitin bilang pampaasim.

   Ang sinigang ay karaniwang niluluto na may iba't ibang gulay at karne o pagkaing-dagat tulad ng baboy, baka, hipon, o isda. Karaniwan itong inihahain kasama ng puting kanin at patis bilang side dish.

   Maaaring ilapat ang sinigang sa ulam at sa paraan ng pagluluto, tulad ng marami sa mga item sa aming gabay sa pagkaing Filipino. Ang Sinigang ay may iba't ibang lasa, ang mga pangalan ay pangunahing hinango mula sa mga pangunahing sangkap. Sinigang na isda sa miso , sinigang na baboy, at sinigang na hipon ay ilan lang sa mga ginagawang sinigang.

6.KARE-KARE
   Ang Kare-kare ay parang chicken curry na nilaga na may iba't ibang karne at gulay at hinahanda kasama ng “peanut sauce”.

   Ang gaya ng oxtail, tripe, pork hocks, at swine trotters, ay niluluto nang ilang oras hanggang lumambot ang tinidor para maghanda ng kare-kare. Ang sarsa ng kare-kare ay nilagyan ng lasa ng giniling na mani o peanut butter, pinalapot ng toasted ground rice o rice flour, at lalagyan ng achuete bago ihain ng mga blanched na gulay gaya ng Chinese cabbage, long beans, puso ng saging, at talong. Hinahain ito kasama ng umuusok na puting bigas at bagoong alamang o shrimp paste pampalasa, ang kare-kare ay isang popular na pangunahing pagkain.

   Ito daw ay naimbento ng mga South Indian na sepoy na nakatalaga sa Pilipinas noong panahon ng pananakop ng mga British. Gumawa sila ng lutuing tinatawag na kari-kaari, na nakilala bilang kare-kare, gamit ang anumang pampalasa at sangkap na makukuha.

7.DINUGUAN
   Ang Dinuguan ay isa sa delicacy ng Filipino. Isa itong nilagan na gawa sa tinadtad na baboy o offal at isang maitim na sarsa ng dugo ng baboy, suka, bawang, at sili. Ang Dinuguan ay nagmula sa salitang dugo. Pwedeng lutuin ang Dinuguan gamit ang hiniwa na maliliit na parisukat na baboy, ngunit kung may pagkakataon ka, inirerekomenda kong subukan ang offal na bersyon.
   
   Sa Kapampangan, ito ay tinatawag na tid-tad, sinugaok sa Batangas, dinardaraan sa Ilocos, dugo-dugo sa Cebu, at tinumis sa Bulacan at Nueva Ecija.

8.ADOBO
   Ito ay madalas na tinutukoy bilang pambansang pagkaing Pilipino. Ang karne, isda, o gulay ay niluluto sa pinaghalong suka, toyo, paminta, dahon ng laurel, at bawang para gawing adobo. Ito ay kadalasang niluluto na may kasamang manok at baboy, na niluluto sa isang masaganang, mabangong sarsa hanggang sa maging malambot na kapag tinusok ng tinidor.

   Ang pangalang adobo ay nagmula sa salitang Espanyol na “adobar”, na nangangahulugang "mag-marinate”, pero ang proseso ng pagluluto ay hindi ipinakilala ng mga Espanyol. Galing ito sa panahon ng pre-Hispanic, kung kailan ang mga pre-Hispanic na Pilipino ay nagluluto ng kanilang manok at baboy sa suka at asin, bilang isang paraan ng pangangalaga. Ang pagkain ay ipinangalan sa “adobo de los naturales”, o "adobo ng mga katutubong tao," ng mga Espanyol na kolonisador na nakasaksi sa pamamaraan ng pagluluto.

   Kahit na ang adobo ng manok at baboy ang pinakakaraniwan, may iba't ibang variant ng pagkain. Maaari silang ihain bilang pangunahing ulam na may kanin o bilang isang side dish, depende sa mga sangkap. Ang mga sumusunod ay ilan sa mga pinakasikat na uri ng adobo sa Pilipinas.

9.BULALO
   Ang Bulalo ay niluluto na may mga madahong gulay, corn on the cob, at buto-utak-pinalamanan balat ng baka. Isa itong ulam ng nilaga o pinakuluang karne at sabaw ng gulay na gawa sa mga buto ng baka na puno ng utak. Ang “beef shanks” ay niluto ng maraming oras upang matunaw ang taba.

   Ang Bulalo, isang sikat na Filipino comfort food na tanyag sa mga lalawigan ng Batangas at Cavite, ay karaniwang inihahain kasama ng kanin at sawsawan na gawa sa patis at calamansi.

10.BOPIS
   Isa itong maanghang na puso ng baboy at pagkain sa baga na niluto na may bawang, sibuyas, at sili na ginisa sa isang kawali.

   Ang mga recipe ng bopis, tulad ng maraming iba pang kilalang pagkaing Pilipino, ay maaaring magkaiba sa bawat rehiyon. Ang mga variant ng saucier na inihanda gamit ang tomato sauce, pero ang ibang Kapampangan, na pangunahing tuyo at gawa sa suka ang gamit. Ang bopis ay madalas na inihahain kasama ng steamed rice o bilang meryenda sa bar.

11.BICOL EXPRESS
   Ito ay isang espesyalidad ng rehiyon ng Bicol, kung saan ito ay kilala bilang sinilihan, na nangangahulugang "inihanda sa sili." Ang mga Bicolano ay madalas na gumagamit ng sili at gata ng niyog sa kanilang pagluluto, kaya kung naghahanap ka ng maalab at makrema na pagkaing Filipino, subukan ang Bicol express.

   Ang tiyan ng baboy, gata, bagoong alamang, at masaganang bahagi ng finger chilis at siling labuyo (bird's eye chili) ay bumubuo sa Bicol express. Ito ay mainit at creamy, at ito ay pinakamahusay na ihain kasama ng steamed rice.

   Ang Bicol Express ay pinangalanan pagkatapos ng isang kompetisyon sa pagluluto na ginanap sa Maynila noong 1970s. Ang kandidatong kinilala sa paglikha ng pagkain ay nagmula sa Bicol at na-inspire sa tunog ng dumaraan na tren ng Philippine National Railway. Tinawag niya itong Bicol Express pagkatapos ng tren na tumatakbo sa pagitan ng Maynila at Legzpi City, ang kabisera ng rehiyon ng Bicol.

12.PAPAITAN
   Ang pangalang papaitan ay nagmula sa salitang Filipino na pait, at tumutukoy sa mapait na apdo na ginagamit sa sabaw.

   Ayon sa kaugalian, ang papaitan ay ginagawa gamit ang lamang-loob ng kambing, pero pwede rin itong gawin gamit ang offal ng baka. Ang sopas sa apdo, na nagbibigay sa sopas ng karaniwan nitong mapait na lasa.

13.LECHON
   Ito ang “de facto cuisine” na mapagpipilian sa mga piyesta, holidays, at masasayang kaganapan, at tumutukoy sa “spit-roasted pig”. Ang Lechon ay isang salitang Espanyol na nangangahulugang "inihaw na biik," pero ito ay tumutukoy sa isang ganap na inihaw na baboy sa Pilipinas. 

   Sa Pilipinas, mayroong dalawang uri ng lechon: Luzon lechon o Manila lechon at Visayas lechon o Cebu lechon. Ang Luzon lechon ay tinimplahan lamang ng asin at paminta, ngunit ang sarsa o sarsa ng atay na inihahain dito ay nagdaragdag ng maraming lasa. Ang sarsa ay niluto gamit ang minasa na atay, suka, bawang, sibuyas, mumo ng tinapay, brown sugar, asin, at paminta, bukod sa iba pang mga sangkap.

   Habang iniihaw, ang Cebu lechon ay puno ng mga halamang gamot at pampalasa tulad ng tanglad, dahon ng bay, black peppercorns, bawang, scallion, at asin. Nagreresulta ito sa isang mas malasang lechon na hindi nangangailangan ng anumang karagdagang mga sarsa.

14.TINOLA 
   Ang Tinola ay isang tradisyunal na sabaw na Pilipino na gawa sa manok, hilaw na papaya , malunggay, at siling labuyo. Karaniwan itong gawa sa manok, pero pwede ding gamitin ang isda, pagkaing-dagat, o baboy. 

   Ang Tinolang manok ay isang tradisyunal na pagkaing pang-aliw ng mga Pilipino na sumasabay sa steamed rice at patis.

15.INIHAW NA LIEMPO
   Ang tiyan ng baboy ay kilala bilang liempo. Ito ay isang sikat na pagkain na maaaring ihain bilang isang entree na may kanin. Madalas itong ihain kasama ng toyo at suka sawsawan o sarsa ng bawang at suka ng sili.

   Ang liempo ay tumutukoy sa tiyan ng baboy lang, pero kapag ginamit ng mga Pilipino ang termino, kadalasang tinutukoy nila ang inihaw na liempo, o inihaw na tiyan ng baboy. Ang mga piraso ng pork belly ay inatsara magdamag na may bawang, sili, calamansi, at toyo bago lutuin sa uling, ayon sa iba't ibang mga recipe.

16.KALDERETA
   Ang karne ng kambing na nilaga sa tomato sauce ay kilala bilang kaldereta. Kalderetang kambing ang tawag sa kaldereta na gawa sa kambing, gayunpaman maaari rin itong gawin gamit ang karne ng baka, manok, o baboy.

   Ang laman ng kambing ay ginisa sa bawang, sibuyas, at kamatis bago ihain. Pagkatapos ay niluluto ang karne sa sarsa ng kamatis na may pagkalat sa atay at iba't ibang mga gulay at mga pananim na ugat, tulad ng mga kamatis, kampanilya, karot, at patatas. Ang Kaldereta ay inihahain kasama ng kanin.

   Ang pangalang Kaldereta ay nagmula sa salitang Espanyol na caldera, na nangangahulugang "cauldron." Ito ay maihahambing sa Spanish meat stews at nagpapakita kung paano naimpluwensyahan ng Spain ang lutuing Filipino.

17.BINAGOONGAN
   Ang binagoongan ay maaaring magamit sa parehong pagkain at sa proseso ng paghahanda. Anumang ulam ng karne o gulay na ginisa o nilaga sa bagoong alamang. Karaniwan itong niluluto gamit ang baboy, ngunit maaari ding gamitin ang manok o baka.

   Ang binagoongan ay palaging hinahain kasama ng steamed rice dahil ang bagoong ay may napakalakas na masangsang na lasa at aroma. Ang Binagoongan ay malamang na maakit sa mga mas gusto ang matapang na lasa sa kanilang pagkain.