Ang praksyon o hating-bilang ay nagpapakita ng parte o bahagi ng isang buong bagay. Ito ay may dalawang bahagi – ang numerator o ang numero sa ibabaw, at ang denominator o ang numero sa ilalim. Bago tayo makagawa ng iba’t ibang operasyon tulad ng addition, subtraction, multiplication at division sa mga hating-bilang ay mahalagang malaman natin ang iba’t ibang uri nito.
May dalawang pangunahing uri ang mga hating-bilang – ang una ay ang uri ayon sa ayos ng mga numero, at ang ikalawa naman ay ang uri ayon sa denominator.
Mga Uri ng hating-bilang ayon sa ayos ng numero:
Ang mga hating-bilang ay may tatlong uri ayon sa ayos ng numero.
1. Angkop na hating-bilang o Proper fraction – ito ay mga praksyon kung saan ang numerator ay mas maliit sa denominator. Ito ay laging mas maliit sa isang buo (1). Halimbawa ay ½, 2/5, 1/3 at 7/10.
2. Di-angkop na hating-bilang o Improper fraction - ito ay mga prakson kung saan ang numerator ay mas malaki sa denominator. Ang mga hating-bilang na ito ay mas malaki sa isang buo (1). Halimbawa nito ay 3/2, 5/3, 10/7 at 15/6.
3. Halong praksyon o Mixed fraction – ito ay kombinasyon ng buong numero at angkop na hating-bilang. Kung gagawing simple ang isang improper fraction o di-angkop na hating-bilang, ito ay magiging isang halong praksyon. Halimbawa nito ay 1 ½, 2 5/6, 3 ¾ at 10 1/8.
Mga Uri ng hating-bilang ayon sa denominator:
1. Magkaparehong hating-bilang o similar fraction – Ito ay mga praksyon o hating-bilang na magkapareho ang denominator. Halimbawa nito ay 1/10 at 3/10, 2/7 at 5/7, o ¾ at ¼.
2. Hindi magkaparehong hating-bilang o dissimilar fraction – Ito ay mga praksyon o hating-bilang na magkaiba ang denominator. Halimbawa nito ay 1/10 at 2/5, 3/6 at 2/3, o 2/7 at ¼.
Madaling magagawa ang mga operasyong addition at subtraction kung ang mga hating-bilang ay magkapareho ang denominator. Kung ang dalawang hating-bilang na ibinigay ay hindi magkapareho o dissimilar, kailangan munang gawing magkapareho ang dalawa bago maisagawa ang pagsusuma. Sa susunod na artikulo ay ating mapapag-aralan kung paano ito gawin.