Una, inilantad ni Rizal sa kanyang mga nobela ang mga kabulukan at pagkukulang ng mga institusyong relihiyoso at pamahalaan noong panahong iyon. Nilinaw niya ang mga kasinungalingan at pagmamalabis na ginagawa ng mga prayle at iba pang mga opisyal ng pamahalaan. Sa pamamagitan ng mga makatotohanang paglalarawan, naging daan si Rizal upang makita ng mga Pilipino ang tunay na kalagayan ng kanilang lipunan at ang mga dahilan ng kanilang paghihirap.
Pangalawa, hinikayat ni Rizal ang mga Pilipino na mag-isip nang malaya at magkaroon ng kamalayan sa kanilang mga karapatan bilang mga tao. Pinukaw niya ang kanilang damdaming makabayan at hinimok silang magkaisa upang makamit ang kalayaan. Sa pamamagitan ng kanyang mga tauhan, ipinakita ni Rizal ang iba't ibang uri ng Pilipino na may kanya-kanyang papel sa pagbabago ng lipunan.
Sa wakas, nagsilbing inspirasyon ang mga nobela ni Rizal sa mga Pilipino upang magsimula ng mga pagbabago. Ang mga ideya at prinsipyong nakapaloob sa kanyang mga isinulat ay naging batayan ng mga kilusang makabayan na naglalayong wakasan ang kolonyalismo. Ang mga nobela ni Rizal ay naging isang malakas na sandata sa paglaban para sa kalayaan at pagkakapantay-pantay.
Sa kabuuan, ang mga nobela ni Rizal ay nagkaroon ng malaking impluwensiya sa pag-usbong ng nasyonalismong Pilipino. Sa pamamagitan ng kanyang mga isinulat, naging daan si Rizal upang magising ang kamalayan ng mga Pilipino at magkaisa sila upang makamit ang kanilang mga mithiin.