Mga Katotohanan Ukol sa Leptospirosis / Mga Kamatuuran Mahitungod sa Leptospirosis
Ang “leptospirosis” ay isang nakakahawang sakit na nakukuha ng mga tao at hayop saan man sa mundo. Ang isang tinatawag na “spirochete” na “Leptospira interrogans”, ang nagsasanhi ng “leptospirosis”. Mataas ang tsansang makakuha ng leptospirosis dahil sa malapit na pakikihalubilo sa hayop at sa tubig at lupa na nakokontamina ng kanilang ihi na may dalang impeksyon. May mga “antibiotics” na epektibo sa paglunas ng leptospirosis. Karamihan sa mga taong mayroong impeksyon sa “Leptospira interrogans” ay nakakabangon mula sa sakit, may iilan naman na nababawian ng buhay.
Ano ang “leptospirosis”? / Unsa ang “leptospirosis”?
Gaya ng naunang natalakay, ang leptospirosis ay isang sakit na nakukuha mula sa bacteria mula sa pamilya na “Leptospira” na umaapekto sa mga tao at hayop. Sa mga tao, ito ay nakakasanhi ng malawak na klase ng mga sintomas, ang ilan sa mga ito ay napagkakamalan pang ibang mga sakit. Ang ibang mga apektadong tao bagamat, ay walang anumang sintomas. Kapag pinabayaang walang lunas, ang leptospirosis ay maaaring makasira sa bato, makasanhi ng “meningitis”, makasira ng atay, magdulot ng hirap sa paghinga, at pagkamatay.
Leptospirosis is a bacterial infection caused by Leptospira interrogans, a strain of the Leptospira bacteria. Transmission is through coming in contact with water or soil contaminated with the urine of the infected animal. Typically these animals are include rats, raccoons, foxes, skunks, opossums and other vermins. Breaks in the skin are the portals of entry including the eyes and other mucous membranes.
Paano napapasa ang “leptospirosis”? / Unsaon pagkakuha ug “leptospirosis”?
Leptospirosis is caused by the bacteria Leptospira interrogans which is found in certain animals and can spread to humans. These animals include: rodents, farm animals and dogs. There are no untoward manifestations among animals which carry the leptospira bacteria. The bacteria can be found in the kidneys of the animals and passed out in the urine. The passed out bacteria may live off in the water or soil for weeks or even months. The mode of entry comes in when this contaminated soil or water gets in contact with your mouth, nose, eyes or any open cuts in the skin. By drinking contaminated water and through rodent bites, the bacteria is also spread.
Ang bacteria na nakakasanhi ng “leptospirosis” ay naipapasa sa pamamagitan ng ihi ng inpektadong hayop, na maaaring makuha mula sa tubig o lupa at nabubuhay doon ng ilang linggo hanggang ilang buwan. Maraming klaseng hayop ang nagdadala ng bacterium. Ang ilan sa mga ito ay ang mga baka, baboy, kabayo, aso, daga, at marami pang iba. Kapag ang mga hayop na ito ay nakakakuha ng impeksyon, maaaring hindi sila magkaroon ng sintomas ng sakit. Ang hayop na may impeksyon ay nagpapatuloy na maglabas ng bacteria sa paligid nang tuluy-tuloy o sa ibang mga pagkakataon ng ilang mga buwan hanggang ilang mga taon. Ang mga tao ay nagkaka-impeksyon sa pamamagitan ng direktang kontak sa ihi mula sa inpektadong hayop at direktang kontak sa lupa, tubig, o kontaminadong pagkain na mayroong inpektadong ihi ng hayop. Ang bacteria nakakapasok sa katawan mula sa balat o “mucous membranes” tulad ng mata, ilong, bibig, lalo na kapag ang balat ay may sugat. Ang pag-inom ng kontaminadong tubig ay nakakasanhi ng impeksyon. Ang pagtaas ng kaso ng leptospirosis ay karaniwang dumarami sa eksposyur sa maduming tubig, tulad ng sa mga baha. Ang pagpasa sa isang tao patungo sa isa pa ay hindi pangkaraniwan.
Sintomas / Mga balation, Signs, Symptoms
Sa mga tao, ang “leptospirosis” ay nakakasanhi ng malaking sakop ng sintomas tulad ng lagnat, sakit ng ulo, panginginig, pananakit ng kalamnan, pagsusuka, paninilaw ng mata at balat, pamumula ng mata, pananakit ng tiyan, pagtatae, pamamantal. Ang tagal ng panahon mula sa eksposyur sa bacteria at ang pagkakaroon ng sakit ay dalawa hanggang apat na linggo. Ang sakit ay karaniwang nagsisimula ng biglaan na may lagnat kasama ang ibang sintomas. Ang “leptospirosis” ay may dalawang kaganapan:
· Matapos ang unang kaganapan (mayroong lagnat, panginginig, sakit ng ulo, pananakit ng kalamnan, pagsusuka, o pagtatae), ang pasyente ay maaaring makabangon ngunit maaaring magkasakit muli.
· Kapag ang ikalawang kaganapan ay mangyayari, ito ay mas malubha; ang tao ay maaaring magkaroon ng pagkasira ng kidney at atay o impeksyon sa utak. Ang sakit ay maaaring magtagal ng ilang araw, linggo o mas mahaba pa. Kapag pinabayaang walang lunas, ang paggaling ay tumatagal ng maraming buwan.
In humans, Leptospirosis can cause a wide range of symptoms, including: high febrile episodes, head, muscle and abdominal aches, gastrointestinal symptoms like vomiting and diarrhea, yellowing of the skin and eyes, reddening of the eyes and rash. Other diseases may be mistaken for the symptoms. Some people may have no symptoms at all. There are also phases of the disease which include the first phase where the non-specific symptoms come in, and the second phase, where symptoms are more severe which can lead to liver or kidney failure.
Lunas / Tambal
Ang “leptospirosis” ay nalulunasan ng antibiotics, tulad ng “penicillin o doxycycline”, na nararapat na maibigay sa maagang parte ng sakit. Ang mga antibiotics na binibigay direkta sa ugat ay maaaring kailanganin para sa mas malubhang sintomas. Ang mga taong may nararamdamang sintomas ng leptospirosis ay dapat na makipagkita sa kanyang doktor.
Medications to treat leptospirosis include: ampicillin, ceftriaxone, azithromycin, penicillin, doxycycline. Severe cases may need supportive and intensive care in the intensive care units. There are controversies regarding the use of antibiotics in the first phase of the disease. The choice of antibiotics for leptospirosis are many but doxycycline is the choice for most clinicians in treating the first phase of the disease.
Paano iiwasan ang leptospirosis? Unsaon paglikay sa leptospirosis?
Ang tsansa na makakuha ng leptospirosis ay mas nababawasan sa pamamagitan ng hindi paglangoy sa tubig na maaaring kontaminado ng ihi ng hayop, o ang tuluyan na pag-iwas na magkaroon ng kontak sa potensyal na hayop na may impeksyon. Ang pagsusuot ng damit at sapatos na nagbibigay proteksyon mula sa kontaminadong tubig o lupa ay maaaring kailanganin ng iba para sa kanilang mga trabaho.
