Kayarian ng salita
Ang kayarian ng salita ay tumutukoy sa kung paano nabuo ang mga salita. May apat na kayarian ang salita. Ito ay ang payak, maylapi, inuulit, at tambalang-salita
Payak
Masasabing ang salita ay payak kung ito ay salitang-ugat lamang at walang dagdag na panlapi, hindi inuulit o walang katambal na salita
Halimbawa:
A. Payak na salita
saya kulay ganda aklat
gulo araw hawak haba
bango kintab bulaklak dami
B. Pangungusap na may payak na salita
1. Kulay puti ang bago niyang bestida.
2. Bumili si Kristine ng bagong aklat.
3. Itinuro si Jaymar na siyang nagsimula ng gulo sa silid-aralan.
4. Hawak na ng mga tagapagsalita ang listahan ng mga nanalo sa patimpalak.
5. Natatanggal na ang tahi sa iyong palda.
Maylapi
Ito ang mga salitang-ugat na may karagdagan na panlapi. Ang panlapi ay maaring matutukoy sa unahan , gitna, o sa hulihan ng isang salita.
Halimbawa:
A. Maylapi na salita
nag + dilig = nagdilig
mag + laba = maglaba
sa + sakay = sasakay
um + punta = pumunta
nag + patay + an = nagpatayan
ma + lusog = malusog
in + sulat = sinulat
nag + kwento + han = nagkwentuhan
B. Pangungusap na mayroon maylapi ang salita
1. Sabay-sabay na inawit ng mga mag-aaral ang Lupang Hinirang.
2. Kinagat ng aso ang binti ni Dexter.
3. Ang magkaklase ay naglaro sa parke kaninang hapon.
4. Sinagot ni Mikah ang tanong ng guro.
5. Aalis na papuntang Korea ang tatay ni Cedric.
Inuulit
Ang mga salita ay mabubuo sa pamamagitan ng pag-uulit ng salitang ugat o isa o higit pang pantig nito.
Halimbawa:
A. Inuulit na mga salita
araw-araw sasayaw marami-rami tau-tauhan
pira-piraso pantay-pantay aahon gaganda
paulit-ulit titigil hiwa-hiwalay uulan
B. Pangungusap na may inuulit na salita
1. Ang barkada ay pupunta sa kaarawan ng kanilang dating guro sa elementary.
2. Halos taun-taon kung mamigay ng pamasko ang pamilya ni Jeremy sa aming barangay.
3. Inaasahan na marami nanaman na mga turista ang aakyat sa Buscalan.
4. Sa darating na miyerkules magaganap ang salu-salo sa bahay namin.
5. Kani-kanina lang umalis si Delia kasama ang kaniyang mga anak.
Tambalan
Ito ang pagsasama ng dalawang makaibang salita upang makabuo ng isang salita na may ibang pakahulugan sa pinanggalingang mga salitang-ugat.
Halimbawa:
A. Tambalan na mga salita
basag + ulo = basag-ulo
silid + tanggapan = silid-tanggapan
balat + sibuyas = balat-sibuyas
akyat + bahay = akyat-bahay
mata + pobre = matapobre
hati + gabi = hatinggabi
likas + yaman = likas-yaman
hanap + buhay = hanap-buhay
B. Pangungusap na may tambalan na salita
1. Sa bahay-ampunan lumaki si Esther.
2. Iba ang saya ang aking nararamdaman tuwing may nakikita akong bahag-hari.
3. Umakyat sa kabundukan ang mag-kakaibigan kahit na tanghaling-tapat.
4. Takip-silim na nang nakauwi si Analisa sa kanilang tahanan.
5. Hanggang nakaw-tingin na laman si Rodel sa kaniyang iniirog.
Sanggunian: Dayag, A. et.al. 2010. “Pinagyamang pluma 4: wika at pagbasa sa elementarya.”
