Ang scientific method o ang agham na pamamaraan ay isang proseso ng pag eeksperimento na ginagamit upang mapatunayan at mapag-aralan ang pagmamasid at masagot ang iba’t-ibang mga katanungan. Ibig bang sabihin nito na ang lahat ng mga scientists o mananaliksik ay eksaktong sinusunod ang prosesong ito? Hindi. Ang ilang bahagi ng agham ay mas medaling mai-test kaysa iba.
Halimbawa, ang mga scientists na pinag aaralan kung paano magbago ang mga bituin habang tumatanda o kung paano natutunaw ng mga dinosaurs ang kanilang kinakain ay hindi maaaring pabilisin o i-fast forward ang buhay ng isang bituin ng milyon-milyong taon o magsagawa ng mga medikal na eksaminsasyon sa mga kumakaing dinosaurs upang ma kumpirma ang kanilang hinala o hypothesis. Kapag hindi posibleng magsagawa ng direktang pag-eeksperimento, binabago ng mga scientists ang kanilang scientific method. Kaya nga, maaring mayroong kasing daming scientific methods na katumbas sa dami ng mga scientists! Ngunit kahit na ito ay binabago, iisa pa din at hindi nagbabago ang kanilang layunin: ang alamin ang relasyon ng sanhi at epekto sa pamamagitan ng pagsagot sa mga katanungan, maingat na pagkokolekta at pagsusuri ng ebidensya, at pagtingin at pag analisa kung ang lahat ng impormasyong nakalap ay maaaring pagsamasamahin upang bumuho ng makabuluhang sagot.
Kahit na ipinapakita natin ang ating mga scientific methods sa iba’t-ibang magkakasunod na steps, importanteng alalahanin na ang bagong mga impormasyon o pag-iisip ay maaaring magdulot para ulitin at ibahin ng isang scientist ang kanyang direkson o proseso sa kalagitnaan ng kanyang pagsasaliksik. Ang proseso na tulad ng isang scientific method na nangangailangan ng madalas na pagbabago at pag-uulit ay tinatawag na iterative process.
Kahit na ikaw ay gumagawa ng isang proyekto para sa scientific fair, isang gawain sa loob ng silid-aralan, malayang nagsasaliksik o kahit ano pa mang klaseng scientific inquiry, ang pag-iintindi ng konsepto at proseso ng scientific method ay makakatulong para mai-focus moa ng iyong katanungan at maisaayos ang iyong proseso, obserbasyon at impormasyon para masagot ang iyong katanungan sa pinakaepektibong paraan.
Mga hakbang ng Scientific Method
Magtanong: Ang scientific method ay nagsisimula sa pagtatanong tungkol sa isang bagay na iyong napapansin: Paano, Ano, Kailan, Sino, Kung Saan, Bakit o Saan?
Para sa isang proyekto para sa science fair, ang ilang mga guro ay nangangailangan na kung maaari, ang iyong katanungan ay pwedeng masukat gamit ng isang numero.
Magsaliksik sa background: Imbes na umpisahan sa wala ang iyong pagpapalano para masagot ang iyong katanungan, mas mainam na gamitin ang library o magsaliksik sa internet upang matulungan kang maghanap ng pinakamabisang paraan na gawin ang iyong eksperimento at masiguradong hindi mo maulit ang nakaraang pagkakamali ng ibang scientists.
Gumawa ng Teorya o Hypothesis: Ang hypothesis ay isang edukado at lohikal na hula sa kung paano nangyayari ang mga bagay bagay. Ito ay isang tangkang pagsagot sa iyong tanong na may kasamang paliwanag na kayang kayang i-test at patunayan. Ang isang magandang hypothesis ay nagpapahintulot sa iyong gumawa ng isang hula:
“Kung _____ [ginawa koi to]_______, pwes _____________(ito)________ ang mangyayari.”
Kailangan mong sabihin ang iyong hypothesis at ang iyong hula na iyong itetest. Ang mga predictions o hula ay dapat na medaling masukat.
Subukan Ang Iyong Hypothesis sa Pamamagitan ng Isang Eksperimento: Ang iyong eksperimento ang susubok sa iyong hula kung ito ba ay tama at siyang magpapatunay kung tama ba o mali ang iyong hypothesis. Importante para sa iyong eksperimento na maging patas. Makakagawa ka lamang ng patas na eksperimento kung masisiguro mong iisang factor lang ang iyong babaguhin sa bawat beses na ginagawa mo ito at pananatilihin mong pare pareho ang kondisyon ng ibang factors.
Nararapat ding ulitin ang iyong eksperimento ng ilang beses para masiguradong hindi isang aksidente ang unang resulta ng iyong eksperimento.
Analisahin Ang Iyong Impormasyong Nakalap at Gumawa ng Isang Konklusyon: Kapag tapos na ang iyong eksperimento, kolektahin ang lahat ng mga nasukat mong resulta at suriin itong mabuti para malaman kung sumusuporta ba sila sa iyong hypothesis o hindi.
Kalimitang nakikita ng mga scientists na ang kanilang mga hula ay hindi nagkatotoo at hindi nasuportahan ang kanilang hypothesis at sa mga kasng ito ay ipapaalam at ilalathala nila ang kanilang resulta at gagawa ulit ng bagong hypothesis at prediksyon base sa impormasyong natutunan nila sa nakaraang eksperimento. Ito ulit ang magiging simula ng kanilang panibagong scientific method. Kahit na nasuportahan pa ang kanilang hypothesis, mainam ding ulitin nila ulit ito sa bagong paraan naman para mas makompirma ang kanilang resulta.
Ilathala ang Resulta: Para makumpleto ang iyong proyekto para sa Science Fair, kailangang ilathala ang resulta ng iyong eksperimento sa isanng report o display board para mabasa ng iba. Kahit ang mga propersyonal na siyentipiko ay pareho din ang ginagawa sa pamamagitan ng paglathala sa mga scientific journal o sa pag presinta ng mga resulta nila sa isang poster o sa isang diskurso sa isang scientific meeting. Sa isang science fair, may mga huradong tiyak na magiging interesado sa iyong mga resulta napatunayan mo man o hindi ang iyong hypothesis.
