Uri ng Pangungusap ayon sa gamit
Mayroong iba’t ibang uri ng pangungusap ang madalas nating ginagamit sa pang-araw-araw na pakikipag-ugnayan. Ano pinagkaiba nito? Ang mga sumusunod ay ang mga uri ng pangungusap at mga halimbawa nito:
A. Pasalaysay o Paturol
Ang uri ng pangungusap na ito ay naglalahad ng katotohanan o pangyayari. Kadalasan itong nagtatapos sa tuldok (.).
Halimbawa:
Ang Pilipinas ay binubuo ng 7,107 na mga isla.
Si Corazon Aquino ang unang babae na naging president sa Pilipinas.
Bahagi ng kontinente ng Africa ang bansang Egypt.
Oblate spheroid ang hugis n gating daigdig.
Tuwing ika-25 ng disyembre ipinagdiriwang ang pasko.
Berde ang kulay ng hilaw na mangga.
B. Patanong
Ito ang mga pangungusap na nagnanais na makakuha ng impormasyon tungkol sa isang katotohanan o pangyayari. Lagi itong may tandang pananong (?) na bantas sa hulihan ng ganitong uri ng pangungusap.
Halimbawa
Kailan uuwi ang iyong ama?
Anong oras magsisimula ang programa sa plaza?
Sino ang bagong presidente ng Amerika?
Bakit ka nanaman nahuli sa klase?
Saan-saan matatagpuan ang mga magagandang tanawin ng Pilipinas?
Kanino ang pulang sasakyan na nakaparada sa labas ng bahay?
C. Padamdam
Nagsasalaysay ng matinding damdamin gaya ng lungkot, pagkagulat, tuwa, pagkamangha o panghihinayang ang uri ng pangungusap na ito. Karaniwang nagtatapos ito sa tandang panamdam (!) o maari ring gamitin ang tandang pananong (?).
Halimbawa
Yehey! Dalawang araw nanaman na walang pasok sa paaralan.
Naku! Nasusunog ang bahay ni Mang Romeo.
Ano? Hindi nakahabol sa biyahe ng eroplano si Stella?
Arturo, bakit mo kami iniwan ng mga anak mo?
Sabi ko na nga ba tama ang mga sagot ko!
Susmaryosep! Ginulat mo naman ako sa pagbabalik mo.
D. Pautos o Pakiusap
Ang mga pangungusap na pautos ay naglalahad ng obligasyong dapat tuparin at ang mga pangungusap na pakiusap naman ay nagpapahayag ng pag-uutos sa magalang na pamamaraan. Ang mga ganitong uri ng pangungusap ay kadalasang gumagamit ng bantas na tuldok (.).
Halimbawa
D.1. Pautos
Hugasan mo ang mga pinggan.
Matulog ka nang maaga.
Pumila ng maayos sa paradahan ng jeep.
Huwag magtapon ng basura dito.
Bawal pumarada ang mga sasakyan sa harap ng bahay.
Isarado ang pintuan sa tuwing lalabas ng silid-aklatan.
D.2. Pakiusap
Makikisuyo po na iabot ang bayad sa drayber.
Maari mo bang dahlin bukas ang mga librong gagamitin natin?
Pakibigay mo naman sa nanay mo ang bayad ko sa kaniyang paninda.
Nakikiusap po ako na sundin ninyo ang sinasabi ng pinuno natin.
Makikiraan lang po kami sa inyong bakuran.
Sanggunian: Antonio, E. et.al. 2015. “Kayamanan 4: batayan at kagamitang pampagturo sa Filipino.”
